Αναστάσης Πισσούριος, Για το "Λευκό στο λευκό", Χαραυγή, 1/5/2021

Εφημερίδα Χαραυγή

Σημεία κοινού/Οριζοντας

Λευκό στο λευκό του Α. Μπαλασόπουλου ή ο ψίθυρος στ’ αυτί 

Ο ποιητής δημιουργεί με τον ποιητικό του λόγο έναν κόσμο. Ο αναγνώστης χρειάζεται απαραίτητα να προσαρμόζεται σε αυτόν το κόσμο έτσι ώστε ο κόσμος αυτός να γίνεται κατανοητός. Το περιεχόμενο της νομιμοποίησης του κόσμου του ποιητή συνίσταται εξ ορισμού σε μια εισβολή που δέχεται από τον αναγνώστη. Αλλά ο ποιητής τοποθετεί τον αναγνώστη σε μια συγκεκριμένη θέση όχι απλά για να τον εντάξει στον κόσμο του αλλά και για να τον απομακρύνει από αυτόν. Ο αναγνώστης με τη σειρά του, προκλητικά όπως του αρμόζει, επιβάλλει τους όρους της δικής του καταγγελτικής παρουσίας. Αν ο ποιητής γράφει για τον εαυτό του και μόνο και όχι και για τους αναγνώστες τότε αναλώνεται απλά σε μια φιγούρα χωρίς κανένα ποιητικό βάρος. Τα λέω αυτά επειδή για να σκιαγραφήσω, παραθέτοντας κάποιες κριτικές θέσεις, την ποιητική συλλογή Λευκό στο λευκό του Αντώνη Μπαλασόπουλου θα χρειαστώ αρχικά κάποιες θεωρητικές σταθερές. Ο τίτλος από μόνος του με τραβάει από τα μαλλιά και με ρίχνει με βία μπροστά στην εκθαμβωτική λάμψη της απόλυτης ανοικτής δυνατότητας ερμηνειών. Δεν θα παίξω όμως το παιχνίδι του ποιητή. Η άρνησή μου εγγράφεται μάλλον ως το κλειδί εκείνο που ως διαφορά εντοπίζεται «υπό διαρκή διαγραφή, λήθη και εξάλειψη». Ο ποιητής, με τον τίτλο της ποιητικής συλλογής του, με ρίχνει αρχικά στα «όντα [που] είναι» και μου κρύβει την έξοδο κινδύνου πετώντας μου και το κλειδί. Έχω πέσει ήδη στην παγίδα. Βρίσκομαι χωρίς κανένα ίχνος βοήθειας να ισορροπώ στην άκρη των αντικειμένων τα οποία κρατιούνται από την ηγεμονία του Είναι. Η συγκεκριμένη εξισορρόπηση προκαλεί μόνο πόνο. Ο πόνος όμως αφορά αποκλειστικά την ιστορία. Το δεύτερο μέρος, «η πληγή που μιλάει», προκαλεί την ικανοποίηση του ποιητή να βλέπει τον εισβολέα, εμένα δηλαδή, να δυσκολεύομαι να κουνήσω το καταγγελτικό δάκτυλό μου προς τον ίδιο. Ο λόγος ντύνεται και ψαχουλεύει τώρα την πληγή από την οποία έχει γεννηθεί. Ο καθένας μπορεί να διακρίνει μέχρι στιγμής ένα κυνηγητό. Μια καταδίωξη η οποία ταυτίζεται με το υγρό στοιχείο της ποιητικής συλλογής. Διαβάζοντας τη συλλογή γίνεται διακριτό ένα ποιητικό υγρό στοιχείο· απαραίτητο εργαλείο για τον ποιητή ώστε ν’ απομακρύνει τον αναγνώστη από τον πυρήνα του κόσμου του. Το τρίτο μέρος, «κάτοπτρα», γίνεται το απόστημα του ίδιου το λόγου που σχηματίζει τα είδωλα, είτε μεγεθυμένα είτε υπό σμίκρυνση. Τα πρώτα κάτοπτρα που χρησιμοποιήθηκαν από τους ανθρώπους δεν ήταν παρά οι λίμνες των ακίνητων νερών. Το ποιητικό «εγώ» του γράφοντος βλέπει στο υγρό στοιχείο της λίμνης τον ίδιο του τον εαυτό. Ο ποιητής, ή μάλλον η ποιητική περσόνα που ανακύπτει μέσα από το Λευκό στο λευκό, αρνείται να μιλήσει. Ο μόνος ήχος που διακρίνω ως εισβολέας, παρακολουθώντας κρυμμένος πίσω από το «ματωμένο δέντρο στην ξερολιθιά», είναι ο ψίθυρος, σαν «το πρώτο πρόσωπο – που – νιώθει εξομολογητικό. Σκύβει και ψιθυρίζει» πουθενά αλλού παρά στο δικό του τ’ αυτί. Μάλλον, έχει μάθει πια να μιλάει. Η μοναχική πορεία της διαδρομής της συλλογής εγγράφει παράλληλα και τον εξόριστο τόπο του ποιητικού ψιθύρου που δεν είναι άλλος παρά το Λευκό στο λευκό.

Αναστάσης Πισσούριος