Της φωτιάς και του κρύσταλλου-Marginalia

 

Ποίηση. Περιοδικό Marginalia

Kristallnacht

Χιόνι γυαλί.
Ένα μεγάλο σφάλμα στη δομή των ουρανών.
Ένα μικρό σφάλμα εντός του κρυστάλλου.

Ποιος θα εξαγνίσει τον κρύσταλλο απ’ το σφάλμα;
Η φωτιά τους λέει «η φωτιά».
Τα σκυλιά τους λένε «το σκυλί».

Οι ουρανοί δε μιλούν.
Απ’ τον σφαγμένο λαιμό της αυγής
πέφτει η νύχτα, κρυστάλλινη, αιχμηρή.

Είμαστε ψεγάδια στο πρόσωπο
της πόλης, στίγματα μαύρα 
στο πάλλευκο δέρμα της.

Το χιόνι μας βρίσκει σαν σφαίρα στο μέτωπο
μας βρίσκει στο στήθος μαχαίρι ο κρύσταλλος.
Το σκοτάδι προλέγει σκοτάδια.



Η διαρκής ανησυχία (παιδική πτέρυγα, Άουσβιτς)

Υπάρχουν ακόμη τα ίχνη στους τοίχους:
Κρίνοι οστά κρίνοι 
αλληλουχίες του τίποτε 
Θεοί εμβρυακοί, ανήμποροι 
χώμα για το ανοιχτό
μάτι που ρήμαξε
η όραση

Υπάρχουν ακόμη κραυγές
άηχες τα ονόματα
παιδιών που δεν πρόλαβαν 
ν’ ακούσουν ησύχασε 
όταν ξυπνούσαν βοήθεια 
φωνάζοντας 
άφωνα

όταν ξυπνούσαν με το μέταλλο
στο στόμα, άφωνα
φωνάζοντας βοήθεια 
δεν πρόλαβαν 
ν’ ακούσουν 

ησύχασε τώρα, ησύχασε
είναι αργά τώρα, αργά 

δεν πρόλαβαν 
ν’ ακούσουν 

αυτό 
ποιος το ’πε;



Paul Celan

Σε περιέχει η πορσελάνη
Σε περιέχει η στάχτη
Σε περιέχει κάθε δισταγμός
του πέλματος στον πάγο.

Θ’ αντέξουν οι βάλτοι των νεκρών τα βήματα;
Θ’ αντέξει το βιβλίο επισκέψεων το όνομα;
Θ’ αντέξουν τα νερά στον Σηκουάνα το βάρος μιας σκιάς;

Σε περιέχει η πορσελάνη
Σε περιέχει το τσέλο
Σε περιέχει η ραδιοσυχνότητα
του τρεμάμενου, του κίτρινου αστεριού.

Θ’ αντέξει η ψυχραμένη αράδα στο σφυρί του ανείπωτου;
Θ’ αντέξει η στερεότητα των επιθέτων στην κρυπτότητα του αερίου; 
Θ’ αντέξει το συντακτικό στη σταύρωση;

Σε περιέχει το γκέτο
Σε περιέχει το συμβάν στο διάβα για τη Δαμασκό
Σε περιέχει η παύση και ο λοξός ο δρόμος
Σε περιέχει κάθε ανεπίστρεπτη εξορία.


Vergesslicher Engel

Προσεύχεται, αλλά για μνήμη ή λήθη;
Προσηλωμένος, αφηρημένος:
ένας άγγελος ελάχιστος
χωρίς σωθικά, ίσως 
επειδή δε μπορούσες πια να έχεις σωθικά
αν ήθελες να υπάρξεις.
Γι’ αυτό η τέχνη της ζωγραφικής
εξαϋλώνεται στην αρχή
του αβέβαιου χορού 
μιας γραμμής. 
Κι αυτό αρκεί
για να εμφανιστούν τα χαμηλωμένα βλέφαρα,
η σπουδή των δαχτύλων,
το ακόνισμα των φτερών
ενάντια στους ουρανούς
που συγκροτούν τον άγγελο.

Ο πόνος απαγορεύει τα υπόλοιπα.
Σκληρόδερμα, διαπιστώθηκε αργότερα.
Μια αυτοάνοση σκλήρυνση ιστών
μιμητική, γεωγραφική:
Καθώς κυλούσε η πρώτη εκείνη χρονιά
του αυστριακού χασάπη στην Καγκελλαρία
το σώμα του Πάουλ Κλέε γινόταν 
μια τοπογραφία που ουρλιάζει.
Κι έτσι, κι αφού η Γερμανία είχε εκδηλωθεί
ως δυσκολία κατάποσης,
το μόνο ανεκτό πια ήταν
η σύλληψη του περιγράμματος
των πραγμάτων.

Αυτός εδώ ο άγγελος,
που προσεύχεται για μνήμη επειδή έχει ξεχάσει
ή προσεύχεται για λήθη επειδή θυμάται
μπορεί να επισκέφθηκε τον αυτόχειρα Ερνστ Τόλλερ 
ή τον αλκοολικό Γιόζεφ Ροτ το 1939, 
όπως ο άλλος, ο πρωτύτερος,
κούρνιασε πάνω απ’ τον Βάλτερ Μπένγιαμιν 
το επόμενο έτος. 

Ο Κλέε κράτησε έναν μόνο άγγελο
για τον εαυτό του, κι αυτός πιστά
τον αναζήτησε τον Ιούνιο του 40.
Ίσως να ήταν ο άγγελος που περιλάμβανε
όλους τους προηγούμενους
ή ίσως ανήγγειλε όλους τους επόμενους:
τους αγγέλους μετά τους αγγέλους,
αυτούς που εμφανίζονται στη γη
όταν οι άγγελοι, έχοντας απωλέσει
όλα τους τα μηνύματα στη φωτιά
δε χρειάζονται πια
κι έχουν ξεχαστεί.


Προσευχή ΙΙΙ

Από δω, απ’ αυτής εδώ της ζωής
το ρήμαγμα, έρχεται εκεί—
έλα, αυτό το ρήμα,
στην άλλη πλευρά
της σκισμένης πέτρας. Εκεί ματώνεις

εσύ, που σβήνεις τ’ αστέρια σαν κεριά,
που προλέγεσαι στις κατεδαφισμένες
παραγράφους, στο καμένο βιβλίο,
που ακούς εμάς τους βραχνούς 
και είσαι εσύ, ο διάφανος.

Γιατί δεν είναι πια καιρός
για τα όνειρα της μέλισσας.
Τις ανάσες μας, άκου,
τις οργώνουν βιολιά 
σαν βουκέντρες.

Αν υπάρχει λουλούδι
ανθίζει στη μαύρη γυαλάδα 
στο νεκρό μάτι
του βοδιού που κεντάει
το αεικίνητο έντομο.


Eίδαν τη φωτιά να έρχεται

Αγαπητέ Μαξ, αυτή είναι η τελευταία μου επιθυμία: 
ό,τι αφήνω πίσω μου να καεί αδιάβαστο.
Φραντς Κάφκα

Είδαν τη φωτιά να έρχεται
από τα δεξιά του χρόνου.

Το γράμμα καιγόταν στη γέννα
από πυρετό. 
Το γράμμα καιγόταν στη γέννα
από επίγνωση.

Ο νόμος, σαν κάηκε,
έγινε ζωή.
Και η γραφή, σαν κάηκε
της Μέδουσας κεφάλι.

Γιατί μόνο ο εχθρός κατανοεί.
Ο εχθρός κατανοεί την κυριολεξία. 

Ο εχθρός, της λέξης κύριος,
δεν κατανοεί
την καταστροφή του κληροδοτήματος
της καταστροφής.

Φλεγόμενα, στον επερχόμενο
προσφέρονται 
τα γράμματα:

Πατέρα, δε μπορείς να δεις,
δε μπορείς να με δεις
πώς καίγομαι;

Κι ο επερχόμενος
αναμένεται
σαν τη φωτιά μες στη φωτιά
αρνητική φωτιά που κατασπαράζει
τη φωτιά
αναμένεται.